Γράφει ο κύριος Νίκος Ντόλας, Φιλόλογος, Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών, Γραμματεία προγράμματος και Τομέας Παιδείας ΝΔ – Μέλος μητρώου πολιτικών στελεχών ΝΔ
<<Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ>>
Σχόλιο βασισμένο στο έργο του Π. Κονδύλη
Η λέξη ανατομία προέρχεται από το ρήμα ανατέμνω (κόβω, τεμαχίζω). Ο πολιτικός ανατόμος, βέβαια, δεν τεμαχίζει όπως ο γιατρός. Ανασυνθέτει την πολιτική εικόνα και εξάγει συμπεράσματα. Στην προκειμένη περίπτωση η ανατομία αναφέρεται κατεξοχήν στα χαρακτηριστικά και στην υφή της κρίσης. Μία κρίση που φαίνεται οικονομική αλλά είναι πολιτική τόσο στην εκδίπλωσή της όσο και στα αίτια.
Πιο συγκεκριμένα: Η χώρα μας δεν κατάφερε να δημιουργήσει και να κατανοήσει έναν αστικό πολιτισμό. Στη χώρα μας ο πλουτοκράτης, ο εύπορος, ο νοικοκυραίος, ο τσιφλικάς, ο αετονύχης, ο εργολάβος είναι μια ετερόκλητη «συνομάδωση» χωρίς εσωτερίκευση αστικής ιδεολογίας.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι η αφετηρία της πολιτικής μας κουλτούρας εδράζεται σε πατριαρχικές σχέσεις και νοοτροπίες. Σε κοινωνικές δομές που τις εξουσίαζαν ηγήτορες ασκώντας δεσποτική και απόλυτη εξουσία. Κυριαρχούσαν δηλαδή πατριαρχικοί νόμοι του δούναι και λαβείν, στη λογική παρέχω υπακοή και έχω προστασία. Όταν δε ο κοινοβουλευτισμός συναντήθηκε με τις πατριαρχικές νοοτροπίες διαμορφώθηκε ένα ιλαροτραγικό αποτέλεσμα. Η πατριαρχική σχέση μεταφερόμενη από την κοινωνία στην πολιτική μετεξελίχθηκε σε πελατειακή, διατηρώντας τη σχέση υπακοή- προστασία.
Η μετεξέλιξη αυτή έγινε μέσω των κομμάτων. Τα κόμματα έπρεπε να διογκώσουν το κράτος για να διαδραματίσουν αυτά πλέον τον πατριαρχικό καθοδηγητικό ρόλο. Η καθοδήγηση πλέον γινόταν ως εξής: Ο πολιτικός εκποιούσε το κράτος στους ψηφοφόρους με αντάλλαγμα να το κατέχει ο ίδιος.
Πρόσχημα της εκποίησης; Οι ιδεολογικές αντιθέσεις. Πρόσχημα γιατί τα κόμματα στην Ελλάδα υπήρξαν κατεξοχήν κρατιστικά-λαϊκά και όχι ταξικά. Οι μεγάλες μάζες μικροαστών και μικροϊδιοκτητών ανήκαν παραδοσιακά εξίσου σε δεξιά ή αριστερά κόμματα.
Με αυτό το πρόσχημα, και εμφορούμενοι από τις αξίες της πατριαρχικής κοινωνίας, οι πολιτικοί επέλεγαν νομιμοφροσύνη προς την ιδιαίτερη πατρίδα τους, τους φίλους και συγγενείς, τους προστατευόμενους γενικότερα. Αποτέλεσμα; Τα προβλήματα αντιμετωπιζόταν πάντα εξατομικευμένα και όχι θεσμικά. Και αυτή ήταν η μόνη δυνατότητα λύσης τους. Έτσι σταδιακά το κράτος ταυτίστηκε στη λαϊκή φαντασία ως ο παντοδύναμος δότης.
Η μετεξέλιξη αυτή υπαγόρευσε την απόλυτη κυριαρχία των πατριαρχικών σχέσεων στο πλαίσιο και του κοινοβουλευτικού παιχνιδιού.
Ακολούθως, κατά τη μεταδικτατορική περίοδο, εμπεδώθηκε μια δημοκρατία που εξάλειψε ακόμη και τον προγενέστερο νόθο αστισμό. Δημιουργήθηκε ένα πολυπληθέστατο μεσαίο στρώμα που χαρακτηριζόταν από μιμητικό καταναλωτισμό. Επειδή η ευημερία των νέων καταναλωτικών συνηθειών ήταν επισφαλής –ως αντιπαραγωγική- το πελατειακό σύστημα επιτάθηκε. Ο ψηφοφόρος πια έδινε την ψήφο με κριτήριο μόνο τη διασφάλιση του καταναλωτικού του επιπέδου, αδιαφορώντας για τους μακροπρόθεσμους κινδύνους.
Η άνοδος μάλιστα του βιοτικού επιπέδου έκανε πλέον τα κόμματα να εξαρτώνται από τους ψηφοφόρους και όχι το αντίθετο.
Οδηγηθήκαμε δηλαδή σε αντιστροφή της πελατειακής σχέσης. Η αναγκαιότητα οι καταναλωτικές-πελατειακές ανάγκες να ικανοποιούνται σε επίπεδο υψηλότερο από τις δυνατότητες της χώρας απέκτησε και πρόσχημα. Ως πρόσχημα της εκποίησης της χώρας χρησιμοποιήθηκε η ψευτοϊδεολογική δημαγωγία. Οι πολιτικοί προθυμοποιήθηκαν να υπηρετήσουν το καταστροφικό πρόσχημα με αντάλλαγμα τη διαιώνισή τους. Δεν επέλεξαν να αντισταθούν στις απαιτήσεις ενός κόσμου που είχε αποκτήσει τη μεθυστική συναίσθηση του κυρίαρχου καταναλωτή. Απλώς επέλεξαν να αναπαράγουν εαυτούς. Τα αποτελέσματα τραγικά.
Δυσχερέστερη αποδείχθηκε η θέση της αριστεράς η οποία ως οιωνεί καταδικασμένη να υπερασπίζει τα λαϊκά αιτήματα έγινε σημαιοφόρος κάθε απαίτησης. Υποχρεώθηκε εξ αντικειμένου να προωθήσει την εκποίηση της χώρας, αφού ο λαός της το ζητούσε.
Οδηγηθήκαμε τελικώς στη διαμόρφωση μιας εγχώριας εξαμβλωματικής δημοκρατίας. Επηρεάσαμε τα ήθη μας, την αυτοσυνειδησία μας, εκποιηθήκαμε υλικά και πνευματικά. Αν δεν συνέλθουμε, η νεοελληνική ιστορία θα κλείσει τον κύκλο που γνωρίσαμε. Εμείς απλώς θα παρακολουθήσουμε κάποια ακόμα τραγικά και κωμικά επεισόδια.
